Hainbat alderdi aipagarri zituen Jose Luis Alvarez Enparantza ôTxillardegiören nortasunak: ekintzailea, literatur sortzailea, politikariaà Segur aski, euskaltzaletasunak biltzen zituen horien denak, eta, hain zuzen, euskaltzaletasun horrek berak eraman zuen hizkuntzaren beraren muina, izaera eta funtzionamendua aztertzera. Markos Zapiainek Txillardegik Hizkuntzalaritzan egindako lana eta zituen iritziak bildu ditu saiakera mamitsu eta pedagogiko batean: linguistika estrukturalistan topaturiko oinarriak (Saussure), antropologiarekiko loturak (Levi-Strauss), psikoanalisiarekiko kontaktuak (Lacan)à Hizkuntzak pentsaera baldintzatzen ote duen izan zen garaiko eztabaida sutsu bat, eta horretan Txillardegiren ikuspegi ñabarra zehazten da, baita izandako polemiken berri eman ere.